ÖZDEYİŞLER

ÖZDEYİŞLER ( VECİZELER)

Özdeyiş (Vecize): Bir düşünceyi en kısa, en özlü biçimde anlatan bir veya birkaç cümleden oluşan bilgece söz. eş. Özdeyiş, özsöz, özlü söz; eski dilde cümle-i hikemiye, kelam-ı kibar.

Atasözlerinden farkı, söyleyeninin ya da yazanın bilinmesidir. Vecizeler, bağımsız bir eser halinde yazılabildikleri gibi, bir yazarın eserlerinde dağınık olarak da bulunabilir. Vecizeler de tıpkı atasözleri gibi yaşanan olaylardan, gözlemlerden ve deneyimlerden çıkarılan sonuçlara, derslere dayanır.

Eskiden “cümle-i hikemiye” ve “kelam-ı kibar” adı altında toplanmış olanları vardır Tanzimat’tan sonraki Türk edebiyatında doğrudan doğruya vezize türünde yazan ilk sanatçı Cenap şahabettin’dir. Veciz sözleri “Tiryaki Sözleri” adı altında bir kitapta biraraya getirmiştir.

-A-

Adalet evrenin ruhudur. ÖMER HAYYAM

Adalet,insan topluluğunun kutsî bağıdır. P.D. GUOZIT

Affetmek ve unutmak,iyi insanların intikamıdır. SCHİLLER

Ağzında bal olan arının, kuyruğunda iğnesi vardır. JOHN LYLY

Aile hayatının güzelliği gibi hiç bir şey yoktur. OSCAR WILDE

Akıl yaşta değil baştadır. Doğru bir söz fakat aklı da başa yaş getirir. C. SAHABETTİN

Akıllı adam hem kitapları ,hem de doğrudan doğruya hayatı okur. LIN YUTANG

Akıllı olmak da bir şey değil,mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır. DESCARTES

Aklın üç ilkesi , iyi düşünmek , iyi söylemek , iyi yapmaktır. DEMOKRİT

Aklın ve ilmin üç büyük düşmanı vardır: Kötülük, bilgisizlik ve tembellik. HAECKEL

Alışkanlıklar bırakılmazlarsa , zamanla ihtiyaç haline gelirler. ST. AGUSTİNE

Alışkanlıkların zincirleri,önce duyulmayacak kadar hafif,sonra kırılamayacak kadar güçlü olurlar. BENJAMIN DIZRAELI

Allah, dolu ellere değil, temiz ellere bakar. P.SYRUS

Ana ailenin güneşidir. Bir ailede o olmazsa orada büyüyen çocuklar gölgede kalmış meyveler gibi olgunlaşmazlar. PESTALOZZI

Arkadaşını yalnızken ikaz et,başkalarının yanında öv. PUBLIUS CYRUS

Arkanı güneşe çevirme,gölgen önüne düşer. TAGORE

Aşılmasına imkan olmayan hiçbir duvar yoktur. CEHOV

Aşk, dört nala giden at gibidir, ne dizginden anlar, ne söz dinler. KONFÜÇYÜS

Aşk, duyguların şiiridir. BALZAC

Aşk, dünyanın en tatlı mutluluğu ile en derin acısından yaratılmıştır. BAILEY

Aşkın gelişi, aklın gidişidir. ANTONINE BERT

Aşk, güzelliğin aracılığıyla çoğalma arzusudur. SOKRATES

Aşk, öyle engin bir denizdir ki, ne başlangıcı ne de sonu vardır. MEVLANA

Ayakta ölmek, diz üstü yaşamaktan iyidir. ROOSEVELT

-B-

Bana iyi analar veriniz, size iyi vatandaşlar vereyim. N. BONAPARTE

Bana ya hürriyet verin, ya da ölüm. PATRICK HENGY

Başarı , cesaretin çocuğudur. BENJAMİN DİSRAELİ

Başkalarının hürriyetlerini tanımayanlar,hürriyete layık değildir. ABRAHAM LINCOLN

Ben bilmediğimi bildiğim için , öteki insanlardan akıllıyım. SOKRATES

Bencil insan , tek başına kalmış meyvesiz bir ağaç gibi kurur gider. TURGENYEV

Bencillik dostluğun zehiridir. BALZAC

Beni isterseniz dövün,ama bırakın istediğim gibi güleyim. MOLI’ERE

Beşikten mezara kadar bilim öğrenin. HZ. MUHAMMED

Bilgili olduğumuz oranda özgür oluruz. SOKRATES

Bilginlerle beraber düşünmeli,halkla birlikte hareket etmelidir. BERKLEY

Bilim ve sanat bütün dünyanın malıdır, milletlerin sınırlarını tanımaz. GOETHE

Bilimsiz şiir, temelsiz duvara benzer. FUZULİ

Bir adamın şöhreti gölgesine benzer,yükseldikçe büyür, düştükçe küçülür. ALLEGRAND

Bir düşünce bir ateşten daha çok ileriyi ısıtabilir. LONG FELLOW

Bir gencin hata yapmasını önlersen,onun kararlarını da kendi kendine vermesini önlemiş olursun. JOHN ERSKIN

Bir insanda kibir, hırs ve şehvet söz söylerken soğan kokar. MEVLANA

Bir insanın gerçek zenginliği , onun bu dünyada yaptığı iyiliklerdir. HZ. MUHAMMED

Bir insanın tek başına mutlu olması , utanılacak bir şeydir. ALBERT CAMUS

Bir iş yapmak için neden yarını bekliyorsun. Bugün de dünün bir yarını değil midir. ÖMER HAYYAM

Bir kişiye yapılmış haksızlık , bütün topluma yöneltilmiş bir tehdittir. MONTESQUİEU

Bir mermer parçası için heykeltıraş ne ise,ruh içinde eğitim olur. CERVANTES

Bir okul açan , bir hapishane kapatır. VİCTOR HUGO

Bir paranın nereden geldiğini görmek istiyorsan, nereye gittiğine bak. EBU HANİFE

Bir şeyi bildiğin zaman , onu bildiğini göstermeye çalış.Bir şeyi bilmiyorsan , onu bilmediğini kabul et.İşte bu bilgidir. KONFÜÇYÜS

Bir ulusun büyüklüğü , nüfusun çokluğu ile değil , akıllı ve erdemli kişilerin sayısıyla ölçülür. VİCTOR HUGO

Bir ülkenin geleceği o ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır. ALBERT EINSTEIN

Bizce aklı başında adam yalnız bizim gibi düşünendir. LA ROEHEFOUCOULD

Bu dünyaya istediğimiz gibi gelmedik,bu dünyadan istediğimiz gibi gidemeyiz. ÖMER HAYYAM

Bütün donanımıyla askere değil de elinde alfabesiyle öğretmene güvenirim. BROUGHAM

Bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmak şarttır. (Balzac)

Bir milletin büyüklüğü, nüfusunun çokluğu ile değil, akıllı ve fazilet sahibi adamlarının sayısı ile belli olur. (Victor Hugo)

-C-

Cahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz ol. MEVLANA

Camdan evde oturanlar başkalarına taş atmamalıdırlar. G. NERBERT

Cennet anaların ayakları altındadır. HZ. MUHAMMED

Cesaret cennete , korku ölüme sürükler. SENECA

Cesaret insanı zafere,korkaklık ölüme götürür. SENECA

Cesareti olmayan adamın başarısı olmaz. PULDIUS CYRUS

Cesaretle dolu bir insan, inançla dolu bir insandır. CİCERO

Cibilliyetsize ilim öğretmek,eşkıyanın eline kılıç vermektir. MEVLANA

-Ç-

Çalışma , doğanın anasıdır ; mutlak bir dinlenme ölüm demektir. PASCAL

Çiçek koku vermek,ateş ısıtmak,kadında mes’ud etmek için yaratılmıştır. G.GARDONY

Çocuğa küçük şeylerden zevk almasını öğreten,ona büyük bir servet bırakmış olur. ETIENNE GILSON

Çocuklara,babalarının yeteneklerine göre değil,kendi yeteneklerine göre meslek bulmak gerekir. PLATON

Çocuklarınıza dilini tutmasını öğretin. Konuşmasını nasıl olsa öğrenecektir. FRANKLİN

-D-

Dedikodu,basit ruhlu insanların eğlencesidir. JORNEİLLE

Dehanın ilk ve en büyük şartı hakikati sevmektir. GEOTHE

Deney, aklın babası , belleğin anasıdır. THOMAS FULLER

Dil , bir ulusun aynasıdır. Bu aynaya baktığımız zaman , orada kendimizin gerçek yankısını görürüz. SCHİLLER

Doğru düşündüğüne inanan yanlış fikirlerle savaşmak zorunda kalır. MEHMET KAPLAN

Doğruluk , insanın kalbinin en gerçek anlatımıdır. KONFÜÇYÜS

Duvarda bir gedik açmaya bir taşın eskimesi yeter. A. NİHAT ASYA

Dünya değirmen taşına benzer,her saat nice kalpler öğütür. SEYH SADİ

Dünyada her şeye değer biçmek mümkündür, fakat öğretmenin eserine asla değer biçilemez. SOKRAT

Düşüncesiz öğrenme , boşuna giden bir çabadır. KONFÜÇYÜS

Düşünmeden konuşmak, nişan almadan ateş etmeye benzer. R. DİGEST

Düşünmediğim zaman, yaşamadığım zamandır. REMBRANTD

Düşünmek ve söylemek kolay,fakat yaşamak,hele basarı ile sonuçlandırmak çok zordur. ZİYA GÖKALP

Düzyazı yürümeye, şiir ise dansa benzetilebilir. Yürümenin kendisi dışında bir amacı vardır. Dansın amacı ise, kendisidir. VALERY