TÜRKİYE'NİN MATEMATİK KONUMU
| |
| |
Yönler |
Uç Noktalar |
Enlem ve boylam değerleri |
Güney |
Hatay ili Yayladağı ilçesi Beysun ( Topraktutan ) köyü |
35° 51´ |
Kuzey |
Sinop ilinde İnce burun |
42° 06´ |
Batı |
Gökçeada'da İnce burun |
25° 40´ |
Doğu |
Türkiye-İran- Azerbaycan sınırlarının kavşak noktası |
44° 48´ |
TÜRKİYE'NİN KOMŞULARI
Komşu Ülke |
Komşu Olduğu Yön |
Sınır Uzunluğu ( km ) |
Bulgaristan |
Kuzeybatı |
269 |
Yunanistan |
Batı - Kuzeybatı |
203 |
Gürcistan |
Kuzeydoğu |
276 |
Ermenistan |
Doğu |
325 |
Azerbaycan |
Doğu |
18 |
İran |
Doğu |
529 |
Irak |
Güneydoğu |
378 |
Suriye |
Güney |
877 |
TÜRKİYE'NİN ÖZELLİKLERİ
Yüzölçümü |
769.604 km² ( Göller hariç ) |
Nüfusu ( 2000 yılı ) |
67.803.927 |
Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² ) |
89 |
İl Sayısı |
81 |
İlçe Sayısı |
850 |
Bucak ve Köy Sayısı |
37.366 |
Toplam Kara Sınırı Uzunluğu |
2.875 |
Toplam Kıyı Uzunluğu; |
8.333 |
Ege Denizi |
2.805 |
Karadeniz |
1.695 |
Akdeniz |
1.577 |
Marmara Denizi |
1.189 |
Adalar Kıyısı |
1.067 |
Toplam karayolu uzunluğu |
62.000 km |
Otoyol uzunluğu |
1.900 km |
Toplam demiryolu uzunluğu |
8.671km |
Havaalanı sayısı |
52 |
Okuma Yazma Bilmeyen; |
7.589.657 |
Kadın |
5.732.525 |
Erkek |
1.857.132 |
Doğu - batı uzunluğu ( km ) |
1650 |
Kuzey - güney uzunluğu ( km ) |
650 |
En yüksek dağ ( m ) |
Büyük Aðrý |
En uzun nehir ( km ) |
Kızılırmak |
En büyük ova |
Konya |
En çok yağış alan il |
Rize |
En az yağış alan il |
Iğdır |
En geniş alanlı il |
Konya |
En küçük alanlı il |
Yalova |
En fazla nüfuslu il |
İstanbul |
En az nüfuslu il |
Ardahan |
En uzun kıyılara sahip il |
Muğla |
Nüfus yoğunluğu en fazla olan il |
İstanbul |
Nüfus yoğunluğu en az olan il |
Tunceli |
En yüksekte kurulan il |
Erzurum |
En alçakta kurulan il |
Çanakkale |
En çok ilçeye sahip il |
İstanbul |
En az ilçeye sahip il |
Bayburt |
EN BÜYÜK DAĞLARIMIZ
Sırası |
Dağ |
Yükseltisi ( metre ) |
Yer Aldığı İl |
1 |
Büyük Ağrı Dağı |
5.137 |
Ağrı |
2 |
Uludoruk Tepesi |
4.135 |
Hakkâri |
3 |
Cilo ( Buzul )Dağı |
4.116 |
Hakkâri |
4 |
Süphan |
4.058 |
Bitlis |
5 |
Kaçkar Tepesi |
3.932 |
Rize |
6 |
Küçük Ağrı Dağı |
3.925 |
Ağrı |
7 |
Erciyes Dağı |
3.917 |
Kayseri |
8 |
Mor Dağ |
3.807 |
Hakkâri |
9 |
Demirkazık Dağı |
3.756 |
Adana |
10 |
Verçenik Tepesi |
3.711 |
Rize |
EN UZUN AKARSULARIMIZ
Sırası |
Akarsu |
Uzunluğu ( km ) |
Ulaştığı Deniz |
1 |
Kızılırmak |
1.355 |
Karadeniz |
2 |
Fırat |
971 |
Basra Körfezi |
3 |
Sakarya |
824 |
Karadeniz |
4 |
Büyük Menderes |
584 |
Ege |
5 |
Seyhan |
560 |
Akdeniz |
6 |
Aras |
548 |
Hazar Denizi |
7 |
Dicle |
523 |
Basra Körfezi |
8 |
Yeşilırmak |
519 |
Karadeniz |
9 |
Ceyhan |
509 |
Akdeniz |
10 |
Çoruh |
442 |
Karadeniz |
EN BÜYÜK GÖLLERİMİZ
Sırası |
Göl |
Yüzölçümü ( km² ) |
Yer Aldığı İl |
Denizden Yüksekliği (metre ) |
1 |
Van |
3.713 |
Van - Bitlis |
1.646 |
2 |
Tuz |
1.500 |
Konya- Aksaray-Ankara |
925 |
3 |
Beyşehir |
656 |
Isparta- Konya |
1.121 |
4 |
Eğirdir |
468 |
Isparta |
916 |
5 |
Akşehir |
323 |
Afyonkarahisar-Konya |
958 |
6 |
İznik |
298 |
Bursa |
85 |
7 |
Burdur |
200 |
Burdur |
854 |
8 |
Manyas ( Kuş ) |
166 |
Balıkesir |
15 |
9 |
Acıgöl |
153 |
Afyonkarahisar |
836 |
10 |
Ulubat |
134 |
Bursa |
5 |
EN BÜYÜK ADALARIMIZ
Ada |
Bulunduğu il |
Kıyı Uzunluğu ( km ) |
Yüzölçümü ( km² ) |
Gökçeada ( İmroz ) |
Çanakkale |
92 |
279,2 |
Marmara |
Balıkesir |
72,5 |
117,1 |
Bozcaada |
Çanakkale |
34,5 |
36 |
Uzun ada |
İzmir |
31 |
25,3 |
Alibey ( Cunda ) |
Balıkesir |
28,5 |
23,3 |
Paşa limanı |
Balıkesir |
40,2 |
21,3 |
Avşa |
Balıkesir |
27,5 |
20,6 |
İmralı |
Bursa |
19,4 |
9,9 |
Kara ada |
Muğla |
19,8 |
9 |
Kekova |
Antalya |
19 |
5,7 |
EN BÜYÜK BARAJLARIMIZ
Sırası |
Baraj Gölü |
Yüzölçümü ( km² ) |
Yer Aldığı İl |
1 |
Atatürk |
817 |
Adıyaman-Şanlıurfa |
2 |
Keban |
675 |
Elazığ-Tunceli |
3 |
Karakaya |
268 |
Malatya |
4 |
Hirfanlı |
263 |
Kırşehir |
5 |
Altınkaya |
118 |
Samsun |
6 |
Sarıyar |
84 |
Ankara |
7 |
Seyhan |
68 |
Adana |
8 |
Demirköprü |
47 |
Manisa |
9 |
Almus |
32 |
Tokat |
10 |
Hasan Uğurlu |
23 |
Amasya |
EN BÜYÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ
Sırası |
İl |
Yüzölçümü ( km² ) |
1 |
Konya |
40.813 |
2 |
Sivas |
28.567 |
3 |
Ankara |
25.402 |
4 |
Erzurum |
25.330 |
5 |
Van |
22.983 |
6 |
Antalya |
20.790 |
7 |
Şanlıurfa |
19.336 |
8 |
Kayseri |
17.109 |
9 |
Mersin |
15.512 |
10 |
Diyarbakır |
15.204 |
EN KÜÇÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ
Sırası |
İl |
Yüzölçümü ( km² ) |
1 |
Yalova |
850 |
2 |
Kilis |
1.427 |
3 |
Bartın |
2.080 |
4 |
Düzce |
2.592 |
5 |
Osmaniye |
3.195 |
6 |
Iğdır |
3.587 |
7 |
Kocaeli |
3.625 |
8 |
Bayburt |
3.739 |
9 |
Zonguldak |
3.909 |
10 |
Rize |
3.921 |
NÜFUSU EN FAZLA OLAN İLLERİMİZ
Sırası |
İl |
Nüfus ( 2000 yılı ) |
1 |
İstanbul |
10.018.735 |
2 |
Ankara |
4.007.860 |
3 |
İzmir |
3.370.866 |
4 |
Konya |
2.192.000 |
5 |
Bursa |
2.125.000 |
6 |
Adana |
1.849.478 |
7 |
Antalya |
1.719.751 |
8 |
Mersin |
1.651.400 |
9 |
Diyarbakır |
1.382.708 |
10 |
Gaziantep |
1.385.249 |
NÜFUSU EN AZ OLAN İLLERİMİZ
Sırası |
İl |
Nüfus ( il merkezi - 2000 yılı ) |
1 |
Ardahan |
39.725 |
2 |
Bayburt |
41.356 |
3 |
Bartın |
48.002 |
4 |
Tunceli |
54.476 |
5 |
Kilis |
74.985 |
6 |
Gümüşhane |
77.570 |
7 |
Iğdır |
81.582 |
8 |
Artvin |
84.189 |
9 |
Yalova |
98.661 |
ÖLÇÜLMÜŞ EN UÇ İKLİM DEĞERLERİ
Özellik |
Değer |
Ölçümün Yapıldığı Yer |
Ölçümün Yapıldığı Tarih |
En yüksek sıcaklık |
48,8 °C |
Mardin |
14.08.1993 |
En düşük sıcaklık |
- 46,4 °C |
Çaldıran - Van |
09.01.1990 |
En yüksek yıllık ortalama sıcaklık |
21,3 °C |
İskenderun - Hatay |
1962 |
En düşük yıllık ortalama sıcaklık |
1,8 °C |
Sarıkamış - Kars |
1972 |
Yıllık en yüksek toplam yağış |
4045,3 mm |
Rize |
1931 |
Yıllık en düşük toplam yağış |
114,5 mm |
Iğdır |
1970 |
Günlük en yüksek yağış |
469,9 mm |
Kemer - Antalya |
11.12.1972 |
En yüksek kar kalınlığı |
525 cm |
Bitlis |
1954 |
En yüksek basınç |
1045 mb |
Ereğli - Zonguldak |
01.01.1973 |
En düşük basınç |
745,3 mb |
Yumurtalık - Adana |
21.01.1978 |
En yüksek rüzgâr hızı |
176 km/saat |
Tokat |
10.01.1978 |
BAZI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİMİNDEKİ DÜNYA SIRALAMAMIZ
Ürün |
Dünya Sıralamasındaki Yeri |
Fındık |
Birinci |
İncir |
Birinci |
Kayısı |
Birinci |
Kiraz |
Birinci |
Mercimek |
İkinci |
Elma |
Üçüncü |
Zeytin |
Dördüncü |
Domates |
Üçüncü |
Üzüm |
Beşinci |
Armut |
Beşinci |
Tütün |
Beşinci |
Pamuk |
Altıncı |
Çay |
Altıncı |
Baklagil |
Altıncı |
Arpa |
Yedinci |
Şeftali |
Yedinci |
Koyun |
Onuncu |
Buğday |
Sekizinci |
Turunçgil |
Onuncu |
COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
Özellik |
Bölge |
En büyük alanlı |
Doğu Anadolu |
En küçük alanlı |
Güneydoğu Anadolu |
En yüksek |
Doğu Anadolu |
En alçak |
Marmara |
En uzun kıyılara sahip |
Ege |
En fazla yağış alan |
Karadeniz |
En az yağış alan |
İç Anadolu |
Yaz mevsiminde en sıcak |
Güneydoğu Anadolu |
Kış mevsiminde en ılık |
Akdeniz |
En soğuk |
Doğu Anadolu |
Orman bakımından en zengin |
Karadeniz |
Orman bakımından en fakir |
Güneydoğu Anadolu |
Güneşlenme süresi en uzun |
Güneydoğu Anadolu |
Güneşlenme süresi en kısa |
Karadeniz |
Nüfusu en fazla |
Marmara |
Nüfusu en az |
Doğu Anadolu |
Enerji tüketimi en fazla |
Marmara |
Heyelan en çok görülen |
Karadeniz |
Volkanizmanın en etkin olduğu |
Doğu Anadolu |
Seracılığın en yaygın |
Akdeniz |
İklim çeşitliliği en fazla |
Marmara |
Yeraltı kaynakları en zengin |
Doğu Anadolu |
Hidroelektrik potansiyeli en yüksek |
Doğu Anadolu |
Turizm gelirleri en fazla |
Marmara |
Tarım ürünleri en erken olgunlaşan |
Akdeniz |
Tarım ürünleri en geç olgunlaşan |
Doğu Anadolu |
Yüzey şekilleri en sade |
Güneydğu Anadolu |
Deniz etkisinin iç kısımlara en fazla ulaştığı |
Ege |
Nadas toprakları en fazla |
İç Anadolu |
Nadas toprakları en az |
Karadeniz |
En çok göç alan |
Marmara |
En çok göç veren |
Karadeniz |
İl sayısı en fazla |
Karadeniz ( 18 ) |
İl sayısı en az |
Güneydoğu Anadolu ( 7 ) |
İLLERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ
Özellik |
İl |
Değer |
En büyük alanlı |
Konya |
40.813 km² |
En küçük alanlı |
Yalova |
850 km² |
En fazla ilçeye sahip |
İstanbul |
32 |
En az ilçeye sahip |
Bayburt |
2 |
En yüksekte kurulan |
Erzurum |
1.853 metre |
En kuzeyde yer alan |
Sinop |
42° kuzey enlemi |
En güneyde yer alan |
Hatay |
36° kuzey enlemi |
En batıda yer alan |
Çanakkale |
26° doğu boylamı |
En doğuda yer alan |
Iğdır |
45° doğu boylamı |
En sıcak |
Antalya - Adana |
18,7 °C |
En soğuk |
Kars |
4,2 °C |
En fazla yağış alan |
Rize |
2.352 mm |
En az yağış alan |
Iğdır |
259 mm |
Nüfus yoğunluğu en yüksek |
İstanbul |
1.928 kişi / km² |
Nüfus yoğunluğu en düşük |
Tunceli |
12 kişi / km² |
En uzun kıyılara sahip |
Muğla |
1180 km |
Don olayı en fazla görülen |
Kars |
179 gün |
Don olayı en az görülen |
Antalya |
1,8 gün |
Güneşlenme süresi en kısa |
Rize |
04,14 ( saat ) |
Güneşlenme süresi en uzun |
Şanlıurfa |
08,29 ( saat ) |
BAZI ÖZELLİKLERDE ÜLKEMİZİN DÜNYA SIRALAMASINDAKİ YERİ
Özellik |
Dünya sıralamasındaki yeri |
Nüfus sayısında |
17 |
Nüfus yoğunluğunda |
80 |
Yüzölçümünün büyüklüğünde |
36 |
Kentli nüfus oranında |
13 |
Ekonomik büyümede |
16 |
Kişi başına düşen milli gelirde |
21 |
Bor ve krom üretiminde |
1 |
Altın ve toryum üretiminde |
2 |
Cıva, mermer ve jeotermal enerji üretiminde |
7 |
Fındık, incir ve kiraz üretiminde |
1 |
Çelik üretiminde |
9 |
Çimento üretiminde |
2 |
Kömür üretiminde |
15 |
İlaç üretiminde |
18 |
Koyun, keçi sütü üretiminde |
1 |
Dışsatımda ( ihracatta ) |
30 |
Dışalımda (ithalatta ) |
22 |
Tekstil ihracatında |
3 |
Çimento ihracatında |
2 |
Mermer ihracatında |
8 |
Orman tahribatında |
2 |
En çok tatil yapılan ülkeler arasında |
3 |
Telefonla çok konuşmada |
6 |
Televizyon izlemede |
2 |
|
